Luistercirkel voor mensen met pijn

In 2016 nam ik deel aan een luistercirkel voor mensen met pijn, georganiseerd door de zen sangha van Gent. Dit is mijn verslag.

Pijn heeft veel gezichten. Er is emotionele pijn, lichamelijke pijn, levensbedreigende en niet-levensbedreigende pijn, recidiverende en chronische pijn, draaglijke en ondraaglijke pijn. In de luistercirkel is plaats voor al deze vormen van pijn.

Nadat iedereen zichzelf kort heeft voorgesteld, worden de principes van een luistercirkel uitgelegd. In de luistercirkel luisteren we vanuit ons hart. Ons luisteren is vrij van oordelen en van vooraf bedachte verhalen. Daaruit vloeit spreken vanuit het hart voort. In ons spreken beperken we ons tot de essentie, geven we geen raad of advies en stellen we geen extra vragen.

Er wordt een veilig kader gecreëerd: je hoeft niet te spreken als je dat niet wilt en wat gedeeld wordt, blijft binnen de groep.

Een moment van stilte maakt ons ontvankelijk voor wat zich aandient, brengt ons in contact met wat binnenin ons leeft en met wat gedeeld wil worden.

Om de beurt vertellen deelnemers hoe ze hun pijn ervaren. Voor velen is het een verademing om het masker dat ze zo vaak moeten opzetten om onbegrip en kwetsuren te vermijden, aan de kant te mogen leggen en hun ware gelaat te mogen tonen. De pijn van onbegrip of niet gehoord worden snijdt immers vaak even diep als de lichamelijke pijn. Dat zorgt dikwijls voor een afweging: ‘zal ik spreken of zwijgen over mijn pijn?’

Gevoelens van kwaadheid om reacties van anderen, kwaadheid om de soms onverwachte progressie van een ziekte, onmacht, wanhoop, twijfel en verdriet krijgen een plaats.

Velen ervaren moeite met het tempo en de eisen van deze maatschappij en zijn op zoek naar wat ze, mét hun beperkingen, kunnen betekenen voor de maatschappij. Sommigen voelen zich gestigmatiseerd als zieke.

Ook de bittere nasmaak van een kindertijd zonder liefdevolle ouders bij de ene, van een rouwproces dat nog niet ten einde is bij de andere, mag hier getoond worden.

Er klinken ook woorden van hoop en dankbaarheid, hoop op het vinden van rust en acceptatie te midden van pijn en dankbaarheid voor een bewuster leven door de pijn.

Er leeft een diep verlangen naar verbondenheid, gehoord worden, begrepen worden; een universeel verlangen waarop de luistercirkel een mooi antwoord biedt.

(De principes van heilzaam luisteren en spreken worden ook toegepast in de mindfulness-traditie).